یکی از اهداف اصلی نگارش هر پایاننامه دراصل آشنا نمودن دانشجو با نحوهی نگارش و تنظیم یک مبحث علمی است. پایاننامه نوشتهای است شامل چکیدهی پایان نامه به فارسی، فهرست تفصیلی مطالب، فهرست تصاویر، جداول و نمودارها، مقدمه و تاریخچهی مختصر، مروری برکارهای انجام شده و آخرین اطلاعات تئوری، عملکرد تحقیقی و عملی نتایج، بحث و پیشنهادات، فهرست منابع و مآخذ و چکیدهی پایاننامه به انگلیسی که توسط دانشجو و با هدایت و نظارت استاد راهنما و همکاری استادان مشاور (در صورت داشتن) تنظیم و تدوین میشود.
رعایت این شیوهنامه از جانب دانشجویان برای حفظ هماهنگی بین پایاننامهها الزامی است. موضوعات هر پایاننامه را باتوجه به تعریف فوق و به ترتیب تقدم ذیل میتوان دستهبندی کرد:
1- عنوان پایان نامه
2- فرم زرکوب روی جلد به فارسی
3- فرم داخلی جلد به فارسی
4- بسم ا... الرحمن الرحیم
5- تقدیم (اختیاری)
6- تأییدیه هیأت داوران (دریافت فایل)
7- اظهار نامهی دانشجو (دریافت فایل)
8- حق چاپ و تکثیر و مالکیت نتایج (Copyright and Ownership) (دریافت فایل)
9- تقدیر و تشکر (اختیاری)
10- چکیدهی پایاننامه به فارسی
11- فهرست مطالب
12- فهرست جدولها، نمودارها و شکلها
13- فهرست علائم و اختصارات
14- متن پایاننامه
15- نتایج و تحقیقات آتی
16- پیوستها (ضمیمه1، ضمیمه2 و ...)
17- لیست مقالات ارائه شده
18- مراجع و مأخذها
19- چکیدهی پایاننامه به انگلیسی
20- فرم داخلی جلد به انگلیسی
21- فرم زرکوب روی جلد به انگلیسی
22- عطف جلد (عنوان پایاننامه و نام نویسنده)
*عنوان پایاننامه باید رسا و مختصر باشد.
برگهای خارج از متن پایاننامه:
الف- برگهای ابتدای پایاننامه:
برگ اول: فرم داخلی جلد به فارسی (این قسمت دقیقاً مطابق صفحه عمل شود.)
برگ دوم: بسم ا... الرحمن الرحیم
برگ سوم: تقدیم (در صورت تمایل دانشجو میتواند پایاننامهی خود را به شخصیتی و یا ... تقدیم دارد.)
برگ چهارم: تأییدیهی هیأت داوران
برگ پنجم: اظهار نامهی دانشجو
برگ بعد: حق چاپ و تکثیر و مالکیت بر نتایج (Copyright and Ownership)
برگ بعد: قدردانی و تشکر (این متن عبارت است از قدردانی و تشکر از تمامی کسانی که دانشجو را در راه نیل به هدف کمک نمودهاند.)
برگ بعد: چکیدهی پایاننامه (هر پایاننامه باید با چیکده آغاز شود که عبارت است از بحث پیرامون موضوع پایاننامه، شیوههای تحقیق و نتیجهی کلی)
برگ بعد: فهرست مطالب (هر پایاننامه باید دارای فهرست مطالب باشد. معمولاً این قسمت شامل عنوان بخشهای پایاننامه همراه با شمارهی صفحهی مربوطه است.)
برگ بعد: فهرست جدولها و شکلها (در این قسمت لیست جدولها و شکلها با ذکر دقیق عنوان، شماره و صفحهی مربوطه درج میشود.)
برگ بعد: فهرست علاوم و اختصارات
ب- برگهای انتهای پایاننامه:
برگ اول: لیست مقالات ارائه شده
برگ بعدی: لیست مراجع و مأخذ
برگ بعدی: چکیده انگلیسی (این بخش حداکثر در یک صفحه ارائه شده و میتواند ترجمهی چکیدهی فارسی باشد.)
برگ بعدی: فرم داخل جلد به انگلیسی (این فرم دقیقاً ترجمهی فرم داخل جلد فارسی در ابتدای پایاننامه میباشد.)
متن پایاننامه
متن هر پایاننامه شامل چندین فصل و هر فصل شامل چندین بخش خواهد بود. هر فصل را می توان با یک مقدمهی کوتاه آغاز و با یک نتیجه گیری مختصر به اتمام رساند. هر فصل به شکلی که در زیر ذکر خواهد شد، شمارهگذاری میشود.
1-مقدمه
در این قسمت، هدفهای مورد نظر در پایان نامه، روشها، نحوهی انجام تحقیق و به دست آوردن نتیجهها مورد بحث قرار میگیرند. اغلب منابع مروری (Literature Review) نیز در این قسمت انجام میپذیرد، همچنین ذکر اهمیت موضوع تحقیق در رابطه با توسعهی کشور توصیه میشود. توضیح ساختار پایاننامه با ذکر بسیار مختصر از مطالبی که در فصلهای مختلف آورده شده است ضروری میباشد.
2-فصلها
در چند فصل بعدی بنا به نظر دانشجو و تائید استاد راهنما مطالب مختلف پایاننامه سازمانبندی میشود. فصل آخر به نتیجههای بدست آمده، بحث و برداشت و پیشنهادات اختصاص دارد، با توجه به اهمیت خاص این فصل توضیحاتی به شرح زیر ارائه میشود.
فصل آخر (نتیجهها، بحث و برداشت)
این قسمت باید با توجه به مطالب عنوان شده به ویژه در مقدمه به نگارش درآید مقایسهی نتیجههای بدست آمده با هدفهای از قبل تعیین شده در مقدمه، دستیابیهای نوین در این فصل ذکر میشوند و مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. در ضمن ارائهدهندهی پایاننامه به عنوان پیشنهاد برای تحقیقات بعدی به طرح چند موضوع در راستای تحقیقات خود میپردازد.
3- پیوستها
قسمت اصلی متن پایاننامه نباید دارای دادههای (data) غیرضروری باشد، همچنین متن نباید حاوی برنامههای نرمافزاری یا چگونگی به دست آوردن معادلات ریاضی و اثبات آنها و دادههای تجربی باشد، چنین مطالبی باید در پیوستهای پایان نامه آورده شوند.
4- جدول ها و نمودارها
جدولها و نمودارها باید تا جائیکه ممکن است نزدیک به متن مربوط قرار گیرند هر جدول یا نمودار باید با عنوان مربوطه که معمولاً در زیر آنها درج میشود، مشخص گردد.
5- مرجعها و مأخذها
بطور کلی چنانچه از منبعی برای مطلبی استفاده شود ذکر مأخذ لازم است در اینگونه موارد مطلب بین دو گیومه )) (( نوشته میشود و بلافاصله بعد از آن قلاب ] [ باز میگردد و منبع مذکور به ترتیب عددی از اول پایاننامه در آن قرار میگیرد. مثلا پانزدهمین منبع استفاده شده بعد از ذکر مطلب مربوطه اینگونه آورده می شود: ]15[
گاهی اوقات در نقل خلاصهی یک مقاله که توسط یک شخص نگارش یافته است در یک جمله ذکر میشود که در این گونه موارد به شرح زیر اقدام میکنیم:
علی ریاضی] [، آرایش کنترل آداپتیو را تنها راه حل برای کنترل سیستمهای ربات میداند.
شیوهی شمارهگذاری و ارائهی منابع
1-شمارهگذاری متن:
صفحههای فرم داخل جلد و بسم ا…الرحمن الرحیم، شمارهگذاری نمیشوند. صفحههای بعدی به ترتیب با حروف ابجد (الف، ب، ج، د، ه،…) شمارهگذاری میشوند. شمارهگذاری با عدد از مقدمه شروع شده و تا انتهای پایاننامه (پیوستها) ادامه خواهد داشت. طریقهی شمارهگذاری نیز بصورتی خواهد بود که اعداد در قسمت وسط و بالای هر صفحه قرار خواهد گرفت.
2-شمارهگذاری روابط ریاضی
هر رابطه و یا معادلهی ریاضی بوسیله دو عدد توسط یک خط فاصله از یکدیگر تمیز داده و مشخص میگردند. عدد سمت چپ نشانگر شماره فصل و عدد سمت راست، نشانگر شماره، ترتیب رابطه در هر فصل میباشد. مثلاً رابطهی چهارم در فصل پنجم را بصورت روبرو باید نشان داد: (4-5)
3-شمارهگذاری جدولها و شکلها:
درهرفصل هر جدول (شکل) با درج شمارهی فصل و جدول در آن فصل شمارهگذاری میشود. سپس موضوع شکل (جدول) بلافاصله بعد از شمارهگذاری درج خواهد شد. به طور مثال جدول شمارهی 3 فصل دوم بصورت زیر شمارهگذاری میشود:
جدول (شکل) 3-2 : پاسخ سیستم باکنترل آداپتیو
4- ارائهی منابع
1-4: مقاله
1- نویسنده
2- عنوان مقاله
3- منبع: کنفرانس، ژرنال علمی و ...
4- صفحات
5- سال انتشار
[12] N.H. Malik, A.H. Al-Babrani” Influence of the Terminal Capacitor on
The performance characteristics of a self Excited Induction Generator”, IEE proc, part.C,V01.137n2, pp.168-173, March 1990.
2-4 کتاب:
1- نویسنده
2- عنوان کتاب باخط ریز
3- ناشر
4- سال انتشار
[14] J.J Craig, (Introduction to Robotics: Mechanics and Control,), Addison Wesley, 1986
چگونگی تایپ پایان نامه:
در تایپ پایان نامه رعایت موارد زیر لازم میباشد:
1-متن باید یک خط در میان تایپ شود. فاصله بین سطرهای متن یک سانتیمتر باشد.
2-تمامی متن پایاننامه باید توسط یک فونت تایپ شده باشد. البته عناوین اصلی و فرعی با فونت بزرگتر از فونت متن تایپ شود.
3- تمامی متن پایاننامه، معادلات ریاضی، علائم بکار برده شده میبایست بوسیلهی کامپیوتر تایپ شوند. متن یا فرمول دست نویس به هیچ عنوان پذیرفته نمیشود.
4- تمامی جدولها و نمودارها میبایست کامپیوتری باشند.
5- حاشیهی متن از سمت راست و چپ هر صفحه پایاننامه 3 سانتیمتر و حاشیهی بالا و پائین نیز باید 5/2 سانتیمتر باشند. این دستور شامل متن، نمودارها و دیگر قسمتهای پایاننامه نیز میباشد.
6- توصیه میشود پس از تایپ پایاننامه تکثیر در یک روی کاغذ A4 انجام شود.
شکل کلی نگارش پایاننامه در ورق A4 باید بصورت زیرباشد.
رنگ جلد پایاننامه و سمینار
1- رنگ جلد پایاننامهی کارشناسی سورمهای میباشد. (متن پایاننامه در هر برگ به صورت دو رو پرینت شود).
2- رنگ جلد پایاننامهی کارشناسیارشد سبز سدری میباشد. (متن پایاننامه در هر برگ به صورت دو رو پرینت شود).
3- رنگ جلد پایاننامهی دکتری در کلیهی دانشکدهها مشکی میباشد.
4- رنگ جلد سمینار، قهوهای میباشد.
توصیهها
1- جملات متن حتیالامکان کوتاه و مطابق قواعد دستور زبان فارسی باشد.
2- در قسمت مرور بر منابع مطالعاتی در پایان جمله یا پاراگراف مورد استفاده مـأخذ یا شمارهی منبع مشخص گردد. این شماره در داخل قلاب نوشته شود.] [
3- کلیهی واحدها در سیستم SI داده شود. کاربرد سیستم متری و یا اینچی در کنار واحدهای SI مانعی ندارد.
4- حتیالامکان از علامتهای استاندارد استفاده شود.
5- در صورتیکه تصویری بصورت فتوکپی یا اسکن شده در پایاننامه ارائه میشود باید کاملاً واضح و از کیفیت خوبی برخوردار باشد.
6- بطور کلی اهمیت پایاننامه صرفاً به نوآوریهای نگارنده بستگی دارد. لذا از مطالب تکراری، کلاسیک و متعلق به دیگران فقط بصورت اختصار کمک گرفته شود.
7- نوشتن برنامهی کامپیوتری بطور مفصل در پایان نامه ضرورت ندارد و در صورت نیاز با نظر استاد راهنما در ضمیمه آورده شود در هرحال نباید بیش از 2 تا 3 صفحه باشد.
8- کاغذ مورد استفاده برای نوشتن پایاننامه باید از قطع A4 انتخاب شود.
9- پشت جلد میتواند همانند روی جلد و به زبان انگلیسی باشد.
10- تایپ متن پایاننامه بوسیله کامپیوتر باشد.
11- عناوین اصلی Bold و با قلم 14 و با شمارهگذاری
12- عناوین فرعی درجه بعد Bold و باقلم 12 و با شمارهگذاری
13- عناوین فرعیتر بعدی ساده (غیر Bold) و با قلم 12 و با شمارهگذاری
14- متن اصلی با قلم 14 نوشته شود.
15- هر پاراگرافی با Indent آغاز گردد.
16- از اشکال سیاه و سفید حتیالامکان استفاده گردد.
17- مطالب جدولها و عناوین محورهای شکلها فارسی اختیار شود مگر در فصل مرور بر ادبیات موضوع و در صورتیکه از کارهای دیگران عیناً شکلی نقل میشود به لحاظ امانت داری، محورهای لاتین عنوان نویسی شود. (عین مرجع اصلی)
18- از ذکر نام مشاور/مشاورین پایاننامه روی جلد خودداری گردد.
19- زبان نوشتاری پایان نامه فارسی میباشد.
20- عناوین شکل در زیر آن آورده شود در صورتیکه کمتر از یک خط است بصورت مرکزی و رد صورتیکه بیش از یک خط است justify شود.
21- عناوین جداول در بالای آنها و در صورتیکه یک خط یا کمتر است بصورت مرکزی و در صورتیکه بیش از یک خط است باید justify شود.
22- در انتهای چکیدههای فارسی و انگلیسی در حد 6 کلمه کلمات کلیدی آورده شود.
23- اصل کلمات اساسی لاتین که به فارسی برگردانده میشوند در پاورقی هر صفحه با شمارهی ارجاع آورده شود. مثلاً اسامی نویسندگان خارجی و یا اصلاحات علمی
24- توصیه میشود فصل مروری بر ادبیات موضوع حداکثر 30 صفحه باشد.
25- توصیه شود حداکثر صفحات پایاننامه کارشناسی ارشد 120 صفحه باشد.
26- سایز کاغذ پایاننامه باید A4 باشد.